Масоили риояи ҳуқуқи боздоштшудагон

Эътилофи ҷомеаи шаҳрвандӣ зидди шиканҷа ва беҷазоӣ дар Тоҷикистон силсиламатолибро дар бораи Мулоҳизаҳои ниҳоии Кумитаи СММ зидди шиканҷа оид ба гузориши даврии сеюми Тоҷикистон пешниҳод мекунад.

Кумитаи зидди шиканҷа (CAT) гузориши даврии сеюми Тоҷикистон (CAT/C/TJK/3)-ро дар ҷаласаҳои худ рӯзҳои 4, 7 ва 14-уми майи соли 2018 баррасӣ карда, мушоҳидаҳои ҷамъбастии марбутаро қабул намуд.

Кумита изҳори нигаронӣ кард, ки дар амал, афроди аз озодӣ маҳрумшуда аз лаҳзаи боздошт бо тамоми кафолатҳои асосии ҳуқуқӣ таъмин карда намешаванд. Миёни масоили ҷиддитарин Кумита дастрасии маҳдуд ба адвокат ва ёрии ҳуқуқӣ, набудани бақайдгирии расмии ҳамаи давраҳои маҳрумият аз озодӣ, аз ҷумла боздошти маъмурӣ ва бозпурсиҳои "ғайрирасмӣ", инчунин нагузаронидани муоинаи мустақили тиббӣ ҳангоми ворид шудан ба мақомоти милитсияро қайд кард.

Кумита ба риоя нагардидани стандартҳои байналмилалӣ дар мавриди муҳлати боздошти пеш аз айбдоркунӣ таваҷҷуҳи махсус зоҳир намуд. Дар Тоҷикистон ин муҳлат чун пештара 72 соат аст, дар ҳоле ки стандартҳои байналмилалӣ на бештар аз 48 соатро пешбинӣ мекунанд. Ғайр аз ин, афроде, ки бо иттиҳоми маъмурӣ боздошт шудаанд, нисбат ба онҳое, ки дар ҷиноят гумонбар мешаванд, кафолатҳои камтари мурофиавӣ доранд.

Дар тавсияҳои худ Кумита аз Тоҷикистон даъват кард, ки аз лаҳзаи маҳрум шудан аз озодӣ ба ҳамаи боздоштшудагон, аз ҷумла ноболиғон кафолатҳои асосии ҳуқуқиро таъмин намояд - ҳуқуқи огоҳ шудан аз сабабҳои боздошт, дастрасӣ ба адвокат, имконияти гузаштан аз муоинаи мустақили тиббӣ ва огоҳ кардани хешовандон. Инчунин тавсия дода шуд, ки муҳлати боздошти пеш аз айбдоркунӣ то 48 соат кам ва ба суд дастрас кардани фаврии боздоштшудагон таъмин гардад.

Кумита зарурати ҷорӣ намудани мониторинги мунтазами риояи ин кафолатҳо аз ҷониби кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва пешниҳоди маълумот дар бораи қонуншиканиҳои ошкоршударо дар гузориши даврии навбатӣ таъкид кард.

Татбиқи ин тавсияҳо ба тақвияти кафолатҳои ҳуқуқӣ барои боздоштшудагон ва мутобиқ кардани амалияи боздошту нигоҳдорӣ дар ҳабс бо стандартҳои байналмилалии ҳуқуқи инсон равона шудааст.