Шахсони дар ҷойҳои маҳрумият аз озодӣ қарордошта кадом ҳуқуқҳоро доранд?

Ҳуқуқдон бошед!

Дар бахши “Саволу ҷавоб” ҳуқуқшиносони Эътилофи ҷомеаи шаҳрвандӣ зидди шиканҷа ва беҷазоӣ ба саволҳои хонандагон посух медиҳанд.

САВОЛ: Шахсони дар ҷойҳои маҳрумият аз озодӣ қарордошта кадом ҳуқуқҳоро доранд?

ПОСУХ: Ҳуқуқҳои асосии шахсоне, ки дар ҷойҳои маҳрумият аз озодӣ нигоҳ дошта мешаванд:

Ҳуқуқ ба қонуният ва ҳимоя аз ҷониби қонун

- Маҳбусон ҳуқуқ доранд, ки ҷазо ва шароити нигоҳдории онҳо мутобиқи қонунгузорӣ бошад.

- Ҳеҷ гуна амали маъмурият ё кормандон набояд хилофи меъёрҳои амалкунанда бошад.

Ҳуқуқ ба шаъну шарафи инсонӣ

- Шиканҷа, муносибати бераҳмона ё пастзанандаи шаъну шараф иҷозат дода намешавад (гарчанде қонунҳо, чун қоида, ҷавобгариро барои қонуншиканиҳо зикр намудаанд, риояи уҳдадориҳо ва меъёрҳои байналмилалӣ пешбинӣ шудааст).

- Ҳуқуқ ба муносибати эҳтиромона аз ҷониби кормандон.

Ҳуқуқ ба ёрии тиббӣ

- Ба маҳбусон бояд ёрии зарурии тиббӣ (муоина, табобат, аз ҷумла ҳангоми бемориҳои музмин) таъмин карда шавад.

- Ҳуқуқ ба шароити санитарии зиндагӣ (нигоҳдорӣ дар камераҳо, хӯрокдиҳӣ, нигоҳдории зимистона/тобистона ва ғайра).

Ҳуқуқ ба хӯрок, либос ва нигоҳубин

- Дастрас кардани ғизои мувофиқ ба стандартҳо.

- Таъминот бо либос, рӯйпӯш ва воситаҳои гигиенаи шахсӣ.

Ҳуқуқ ба истироҳат ва вақти инфиродӣ

- Вақти зарурӣ барои истироҳат ва хоб.

- Имконият барои пиёдагардӣ, фаъолияти ҷисмонӣ ва варзиш.

Ҳуқуқ ба меҳнат, таҳсил ва тарбия

- Маҳбусон метавонанд ба фаъолияти меҳнатӣ ҷалб карда шаванд, агар ин аз ҷониби низом ва қонунгузорӣ пешбинӣ шуда бошад.

- Имконияти таҳсил дар сурати мавҷуд будани шароит (масалан омӯзиш, китобхона ва ғайра).

Ҳуқуқ ба шикоят кардан аз амалҳои ғайриқонунӣ

- Маҳбусон ҳуқуқ доранд, ки дар сурати нақз шудани ҳуқуқҳояшон ё қонун аз ҷониби маъмурият ё кормандон нисбати амалҳои онҳо ариза ва шикоят пешниҳод намоянд.

- Уҳдадории мақомоти дахлдор баррасии шикоятҳо ва гузаронидани тафтишоти хизматӣ аст.

Ҳуқуқ ба робита бо муҳити беруна

- Муошират бо хешовандон, гирифтани номаҳо ва бастаҳо.

- Имконияти огоҳ кардани шахсони сеюм дар бораи ҳолат ва макони худ (ин ҳуқуқ одатан дар системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ пешбинӣ шудааст, гарчанде тафсилот метавонад аз низоми муассиса вобаста бошад).

Ҳуқуқ ба иштирок дар чорабиниҳои маънавӣ ва фарҳангӣ

- Имконияти иҷрои маросимҳои динӣ, муошират бо рӯҳониён.

- Дастрасӣ ба китобҳо, китобхонаҳо ва чорабиниҳои фарҳангӣ, агар дар муассиса мавҷуд бошанд.

Ҳуқуқ ба ҳимояи ҳуқуқҳои худ дар мақомоти судӣ ва ҳифзи ҳуқуқ

- Дастрасӣ ба адвокат, ҳимоя ҳангоми мурофиаи судӣ ё тафтишоти амалҳое, ки ҳуқуқҳоро нақз мекунанд.

- Ҳуқуқи огоҳ гардидан аз сабабҳои боздошт, айбномаҳои эълоншуда, муҳлатҳо ва асосҳо (ин ҳуқуқҳо қисман аз ҷониби қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ танзим карда мешаванд).

Маҳдудият, вале на бекор кардани ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ

- Баъзе ҳуқуқҳо ҳангоми маҳрумият аз озодӣ маҳдуд карда мешаванд, масалан, ҳуқуқи иштирок дар интихобот ва раъйпурсӣ - дар Конститутсия ба таври возеҳ гуфта мешавад, шахсоне, ки дар ҷойҳои маҳрумият аз озодӣ бо ҳукми суд нигоҳдорӣ мешаванд, ҳуқуқи иштирок дар интихобот ё раъйпурсиро надоранд.

Қонунгузории танзимкунандаи ҳуқуқҳои маҳбусон

- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ»

- Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон

- Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон

Сомонаи мо: https://notorturetj.org/

Почтаи электронӣ: notorture.tj@gmail.com

Агар шумо ё хешовандони шумо мавриди шиканҷа ва муносибати бераҳмона қарор гирифта бошед, ба WhatsApp ё Telegram занг занед ё нависед:

+992 98 787 66 66 дар вилояти Хатлон

+992 98 787 33 33 дар вилояти Суғд

+992 98 708 76 76 дар ш. Душанбе ва НТМ

Ба идораҳои мо муроҷиат кунед:

ш. Душанбе, хиёбони Рӯдакӣ 137, бинои Тоҷикматлубот

ш. Хуҷанд, хиёбони Сомонӣ 42, утоқи 117

Моро дар шабакаҳои иҷтимоӣ пайравӣ намоед, то аз иттилоот бохабар бошед!

Facebook: https://www.facebook.com/notorturetj

Twitter: https://twitter.com/NoTorturetj

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCn3sZx0776E1Qcbvz4WAE7g

Телеграм: https://t.me/Notorturetjk

Инстаграм: Notorturetj